Prof. Dr. Michelle Plusquin doet al sinds 2016 onderzoek naar de interactie tussen genen en omgeving vanaf de zwangerschap. De laatste jaren spitst haar onderzoek zich vooral toe op het effect van groen op het welzijn van kinderen. In oktober 2021 ging het GreenBrain project van start waarin focussed wordt op de fysiologische en economische impact van groene ruimte in de buurt op stress, gedragsontwikkeling, en het mentale welzijn.
Dr. Esmée Bijnens haar doctoraatsonderzoek aan de UHasselt en Universiteit Maastricht toonde aan dat een goede luchtkwaliteit, stadsplanning en groenvoorziening een gunstig effect kan hebben op de gezondheid van pasgeborenen. Momenteel werkt Esmée als postdoctoraal onderzoeker aan een project van de Universiteit Hasselt en de Universiteit Gent waar ze onderzoek doet naar het effect van omgevingsstressoren tijdens de zwangerschap en neurologische ontwikkeling bij tweelingen en drielingen. Haar onderzoek focussed zich op residentiëel groen waaraan aanstaande moeders worden blootgesteld tijdens hun zwangerschap en de invloed hiervan op hun ongeboren kinderen. Meer bepaald, op de stressomstandigheden in de baarmoeder; maternale waargenomen stress, evenals biologische stress (ontsteking), beide kunnen een rol spelen bij de gedrags- en cognitieve ontwikkeling van kinderen. Via een Geografisch Informatie Systeem (GIS) worden belangrijke omgevingsparameters zoals verkeer en groen berekend.
1. Kan (economische) waardering een rol spelen in relatie tot natuurbehoud? Wat zijn de pro’s en de contra’s en waarvoor moeten we opletten?
Michelle: Ja, het is een belangrijk argument om te investeren in groen. Studies die kleine en grote kruinen van bomen vergelijken zien dat vooral de grote kruinen het grootste effect hebben. Als het gaat over behoud is dat een belangrijk argument want het duurt even voordat bomen groot zijn. Dus we moeten opletten dat er concreet advies komt ivm waardering.
Esmée: Ook al is mogelijk om een inventaris te maken van de economische waarde van natuur (op basis van grondstoffen, recreatie, klimaatregulatie), toch vrees ik dat dit steeds een onderschatting zal zijn. Zo zijn onder andere de (economische) voordelen van een stedelijk groen op de gezondheid van de mens nog niet voldoende gekend. Met oog op een snelle verstedelijking in de toekomst, lijkt een investering in groen een perfect belegging.
2. Wat zijn volgens u de sleutelfactoren voor een goede mens-natuur relatie? Op welke manier kan urban greening hier maximaal aan bijdragen?
Michelle: nabijheid van groen werkt (studies Esmee). Urban greening is een van de mechanismen om dit te doen lukken.
Esmée: Ons onderzoek naar het belang van een groene leefomgeving op de ontwikkeling van kinderen, toont aan dat stadskinderen die in een straal van 3 kilometer rondom hun woning 3,3 procent meer groen ter beschikking hadden, zoals een park, het IQ 2,6 punten hoger lag. Het feit dat dit niet werd waargenomen bij de kinderen wonend op het platteland, wijst vooral op het belang van groen in een stedelijke omgeving.
3. Op welke aspecten zou je hier op korte en lange termijn verandering in willen zien?
Michelle: 30 % groen in steden en meer diversiteit van groen in tuinen (niet de grasvelden met schildpadmaaiers – slecht voor egels- maar diverse planten die veel insecten en andere dieren aantrekken).
Esmée: Inzetten op kwalitatief groen is belangrijk. Onze resultaten binnen het Steunpunt Milieu en Gezondheid tonen aan dat jongeren met meer hoog groen (bijv. bomen, hagen, parken) in hun buurt merkelijk beter scoorden op aandachtstesten. Verder is niet alleen de aanwezigheid maar ook de toegang tot groen is belangrijk.
4. Welke voordelen bieden groendaken en -gevels ten opzichte van andere Nature Based Solutions in steden zoals parken en stedelijke tuinen volgens jou?
Michelle: moeilijk te bereiken plaatsen kunnen vergroenen, bv in de hoogte, scholen die beperkt zijn in ruimte,…
Esmée: Als in steden van de toekomst een stadstuin financieel niet meer haalbaar is voor iedereen dan is een groendak of een groene gevel een interessant alternatief.
5. Hoe zie je de toekomst hieromtrent?
Michelle: De huidige initiatieven doen mooi werk (zoals EcoCities), maar ben misschien een beetje bezorgd over de kostprijs (zelf net gebouwd en was grote kost om groen dak te zetten). Dit toont misschien ook wel aan dat er te weinig informatie is?
Esmée: Voor een groene toekomst is het belangrijk om vandaag al te starten om in te zetten op natuurbehoud zodat het zeker niet wordt volgebouwd en verdwijnt.